Ομιλία του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας 14-09-2015
14/09/2015
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα,14-09-2015
Γραφείο Τύπου Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας
Ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας κ.ος Ιωάννης Μπασκόζος συμμετέχει στην 65η σύνοδο της Περιφερειακής Επιτροπής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Ευρώπη που πραγματοποιείται στο Βίλνιους της Λιθουανίας (14-17.09.2015).
Στο Υπουργικό Γεύμα που πραγματοποιήθηκε σήμερα παρουσία της Γενικής Δ/ντριας του Π.Ο.Υ. κας Μ.Chan και της Δ/ντριας κα S. Jakab του Περιφερειακού Γραφείου του Π.Ο.Υ. για την Ευρώπη με θέμα : «Μετανάστευση και υγεία στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Π.Ο.Υ.», ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας έκανε παρέμβαση για το θέμα, τονίζοντας την ανάγκη της συνεργασίας αλλά ουσιαστικά της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Περιοχής ώστε να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των προσφύγων και των μεταναστών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα των οποίων η αντιμετώπιση των αναγκών υγείας με ταυτόχρονη προστασία της Δημόσιας Υγείας του ντόπιου πληθυσμού είναι η μεγάλη πρόκληση για τον τομέα της υγείας στην Ελλάδα.
Παράλληλα στους Υπουργούς και Αντιπροσώπους των κρατών –μελών που συμμετείχαν στο Υπουργικό γεύμα δόθηκε υλικό σε ηλεκτρονική μορφή με τις ενέργειες δημόσιας υγείας που λαμβάνουν χώρα από το Υπουργείο Υγείας με τη συνεργασία της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες, το Διεθνή Οργανισμό, του ΚΕΕΛΠΝΟ, της 2ης Υγειονομικής Περιφέρεις, την ΕΣΔΥ και των ΜΚΟ (Γιατροί του Κόσμου, Γιατροί χωρίς Σύνορα, Praksis) και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, στα Κέντρα Υποδοχής και τα Προαναχωρησιακά Κέντρα σε όλη την Ελλάδα. (το σχετικό υλικό θα αναρτηθεί και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας)
ΟΜΙΛΙΑ Γ.Γ.Δ.Υ.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια διαρκώς αυξανόμενη ανθρωπιστική κρίση χωρίς προηγούμενο καθώς από τις αρχές του έτους έως σήμερα περισσότεροι από 350.000 πρόσφυγες και μετανάστες χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα διέπλευσαν την Μεσόγειο κι έφθασαν στις ακτές χωρών της Ε.Ε., ενώ σε αυτή την ατέρμονη προσπάθεια περισσότεροι από 2.650 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα (στοιχεία:UNHCR,IOM, FRONTEX).
Η εφαρμογή πολιτικών λιτότητας στην Ευρώπη και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση των δομών υγείας, ιδιαίτερα στα σημεία εισόδου προσφύγων και μεταναστών, στα νησιά του Αιγαίου, τον Έβρο και στο Κιλκίς.
Η προσφυγική/μεταναστευτική κρίση αλλάζει την κατάσταση στην Ευρώπη, άρα και οι προτεραιότητες της ΕΕ πρέπει να αλλάξουν για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Είναι ιστορική ανάγκη να επικρατήσει ειδικά τώρα η αλληλεγγύη και η συνεργασία.
Η Ελλάδα κατανοεί ότι πολλές άλλες χώρες αντιμετωπίζουν αυξημένα προβλήματα, θα θέλαμε όμως να επισημάνουμε ότι η πρωτόγνωρη κατάσταση δημιουργεί προβλήματα ιδιαίτερης φύσεως στην Ελλάδα, τα οποία και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της. Ευχαριστούμε για τη διάθεση συνεργασίας του Π.Ο.Υ. Ευρώπης και τις συγκεκριμένες ενέργειες βοήθειας
Είναι ανθρωπιστική ανάγκη να ενισχυθούν οι δομές υγείας στα σημεία εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη. Οι αριθμοί εξάλλου μιλούν από μόνοι τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της UNHCR από τον Ιανουάριο έως τις 28.08.2015 στην Λέσβο έχουν αφιχθεί περί τους 96.000 πρόσφυγες και ακολουθούν στην Κω 31.000 την Χίο 30.000, στη Σάμο 19.500 και στη Λέρο 10.500. Η μεγάλη πλειοψηφία όσων φθάνουν στην Ελλάδα προέρχονται από ζώνες συρράξεων όπως η Συρία, το Ιράκ, ή το Αφγανιστάν και απλά τρέπονται σε φυγή για να σώσουν τη ζωή τους. Πρόκειται λοιπόν κατά κύριο λόγο για προσφυγική κρίση κι όχι μόνο για μεταναστευτικό φαινόμενο. Η πλειοψηφία από αυτούς φθάνουν στην Ελλάδα με σκοπό να συνεχίσουν το δύσκολο ταξίδι τους προς τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (μόνο 3% αιτούνται άσυλο στην Ελλάδα). Στόχος μας είναι η αξιοποίηση στο έπακρο των διαθέσιμων δομών και των κονδυλίων που θα παραχθούν από την Ε.Ε., ενώ θα ασκηθούν όλα τα μέσα και οι κατάλληλες πολιτικές έτσι ώστε οι δομές αυτές να ενισχυθούν και οι πόροι να αυξηθούν.
Ενώ είναι σαφές ότι οι πρόσφυγες και μετανάστες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως φορείς ασθενειών και ως κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, και ενώ ο μύθος περί «υγεινομικής βόμβας» είναι επιστημονικά, ηθικά και πολιτικά απαράδεκτος, η έλλειψη δομών πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα για τη δημόσια υγεία, τους πληθυσμούς προσφύγων και μεταναστών αλλά για τις τοπικές κοινωνίες.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα λοιμώδη νοσήματα δεν αποτελούν το κύριο πρόβλημα υγείας ανάμεσα στους πρόσφυγες. Αντίθετα, οι παιδικές ασθένειες και οι χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης και η καρδιοπάθεια αποτελούν τα κυρία ζητήματα υγείας που αυτή τη στιγμή καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, λόγω της αλλαγής σύνθεσης των προσερχομένων που αποτελούν πια ολόκληρες οικογένειες από ηλικιωμένους έως βρέφη που φεύγουν για να σώσουν τη ζωή τους . Το ζήτημα του εμβολιασμού των ευπαθών ομάδων είναι επίσης σημαντικό, αφού καλούμαστε να ταυτοποιήσουμε τα εμβόλια που έχουν γίνει και αυτά που χρειάζονται να γίνουν, τηρώντας την ισορροπία μεταξύ της προστασίας της δημόσιας υγείας και της προστασίας του προσφυγικού πληθυσμού. Βεβαίως εξακολουθεί η ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη και αντιμετώπιση καταστάσεων που οφείλονται σε κακουχίες του ταξιδιού και του πολέμου.
Βασικό μας μέλημα παραμένει η «ολιστική» αντιμετώπιση του φαινομένου με την ενεργοποίηση όλων των εμπλεκομένων φορέων σε εθνικό επίπεδο και την αξιοποίηση θεσμών εθελοντισμού, κοινωνικής προσφοράς και κοινωνικής ευθύνης. Καθώς όμως η αλληλεγγύη δεν μπορεί να αποτελεί ευθύνη μόνο μερικών ευρωπαϊκών κ-μ, κρίνουμε απαραίτητη τη συνεργασία και τη στήριξη από τα υπόλοιπα κ-μ της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής περιοχής. Θα πρέπει να καταστεί πραγματική συνείδηση πως η πολιτική αντιμετώπισης του φαινομένου είναι κοινή και πρέπει να εφαρμοστεί ενιαία και ως πρώτης προτεραιότητας καθώς το πρόβλημα της διαχείρισης της συγκεκριμένης ανθρωπιστικής κρίσης μας αφορά όλους μας.
Η Ευρώπη θα αλλάξει υποχρεωτικά μέσα από αυτή την κρίση. Είτε προς την κατεύθυνση περισσότερης συνεργασίας, αλληλεγγύης και ενίσχυσης των ανθρωπιστικών και πολιτισμικών κατακτήσεων των χωρών της, είτε προς επικίνδυνες ατραπούς περίκλειστων συνόρων, ξενοφοβικής έξαρσης και ανεξέλεγκτων κοινωνικών αντιδράσεων. Είναι φανερό ποιο δρόμο οφείλουμε να επιλέξουμε.
