1η Σύνοδος Κορυφής για την εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας ( HCV)

22/02/2016

Δελτίο Τύπου 17.02.2016

Ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιος Υγείας κος Ιωάννης Μπασκόζος συμμετείχε στην 1^η Σύνοδο Κορυφής για την εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας ( HCV) που πραγματοποιήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016 στις Βρυξέλλες και οργανώθηκε από την Ένωση Δημόσιων Πολιτικών για την Ηπατίτιδα Β και C (Hepatitis B and C Public Policy Association).

Στην παρέμβαση του αναφέρθηκε στο στόχο του Υπουργείου Υγείας που είναι η εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας στην Ελλάδα. Σημείωσε ότι ανιχνεύονται 4000 νέες μολύνσεις από ηπατίτιδα C ανά έτος με κύριο τρόπο μετάδοσης του ιού τη χρήση ενέσιμων ναρκωτικών ουσιών. Τόνισε την ανάγκη η γνώση να προηγείται του σχεδιασμού και της άσκησης πολιτικής και στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε σε πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα: «Σε εθνικό επίπεδο από το 2015 για τον επιπολασμό του HCV, ο οποίος εκτιμάται σε 1,2%, έτσι, ο πραγματικός αριθμός των ανθρώπων που ζουν με χρόνια HCV λοίμωξη κυμαίνεται από 134.000 έως 160.000. Απλά να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει πληθυσμό πάνω από 11 εκατομμύρια. Συνεπώς, το φορτίο της νόσου είναι σημαντικό».

Υπενθύμισε ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που θα αναπτυχθεί το επόμενο διάστημα είναι στο πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής που εφαρμόζει ο Π.Ο.Υ. για την ιογενή ηπατίτιδα 2016-2021 .Στόχοι του θα είναι η θεραπεία για όλους τους ανθρώπους που ζουν με ηπατίτιδα C , η πρόληψη των νέων περιπτώσεων και η ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας στην κατεύθυνση της μείωσης της βλάβης .Ενώ θα υπάρξει συνεργασία με τον Π.Ο.Υ. την Ε.Ε. και λοιπούς εμπλεκόμενους εταίρους για την αντιμετώπιση και την πρόληψη του HCV και HIV.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του αναφέρθηκε στην ανάγκη διασφάλισης της πρόσβασης των ατόμων που ζουν με ηπατίτιδα C στη γενιά των φαρμάκων που παρέχουν τη δυνατότητα πλήρους θεραπείας με παράλληλη αντιμετώπιση του υπέρογκου κόστος των φαρμάκων αυτών. Τόνισε ότι: «Η Ελλάδα, όπως και κάθε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε., πρέπει να διαπραγματευτεί μια χαμηλότερη τιμή για αυτά τα φάρμακα, και να εξασφαλίσει ότι η παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών γίνεται με τρόπο που έχει θετικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία».

1^η Σύνοδος Κορυφής για την εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας ( HCV)

(Βρυξέλλες 17.02.2016)

Ομιλία Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας κου Ιωάννη Μπασκόζου

Η Σύνοδος αυτή είναι σημαντική για την ανταλλαγή απόψεων και την περιγραφή των δράσεων που λαμβάνουν χώρα στην Ευρωπαϊκή κοινότητα με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ηπατίτιδας C.

Είναι σημαντικό να απεικονιστεί το φορτίο της νόσου στην Ελλάδα. Ο τομέας του HIV μας έχει παράσχει τη διδαχή πώς η πολιτική θα πρέπει να καθοδηγείται και να τεκμηριώνεται από τα δεδομένα, με άλλα λόγια, για εμάς η γνώση προηγείται του σχεδιασμού και της άσκησης πολιτικής. Διαθέτουμε κάποια πρόσφατα στοιχεία σε εθνικό επίπεδο από το 2015 για τον επιπολασμό του HCV, ο οποίος εκτιμάται σε 1,2%, έτσι, ο πραγματικός αριθμός των ανθρώπων που ζουν με χρόνια HCV λοίμωξη κυμαίνεται από 134.000 έως 160.000. Απλά να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει πληθυσμό πάνω από 11 εκατομμύρια. Συνεπώς, το φορτίο της νόσου είναι σημαντικό.

Θα ήθελα επίσης να επισημάνω ορισμένα στοιχεία από παλαιότερη τεχνική έκθεση του ECDC.Τα ελληνικά δεδομένα στην εν λόγω έκθεση από το 2010 γενικά συνάδουν με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις από τη χώρα μας.

Όσον αφορά τα νέα κρούσματα ηπατίτιδας C, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι στην Ελλάδα, ο κύριος τρόπος μετάδοσης συνδέεται με τη χρήση ενέσιμων ναρκωτικών και έχουμε περίπου 4.000 περιπτώσεις σε ετήσια βάση. Εφόσον σκεφτόμαστε να εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα θεραπείας το οποίο να περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους που ζουν με ηπατίτιδα C, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η πρόληψη θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο ενός εθνικού σχεδίου δράσης για την ηπατίτιδα. Πρέπει να κάνουμε καλύτερη δουλειά στην πρόληψη των νέων κρουσμάτων και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενισχυθούν οι υπηρεσίες μείωσης των επιβλαβών συνεπειών.

Στην Ελλάδα, έχουμε επίσης μια εικόνα της κατανομής του γονότυπου για HCV για ολόκληρη τη χώρα.Από μια μελέτη η οποία περιλάμβανε 2.817 ασθενείς που παρακολουθήθηκαν σε 20 κέντρα ηπατολογίας σε όλη την Ελλάδα για το χρονικό διάστημα 1997-2006, διαθέτουμε στοιχεία γονοτύπων για 1.865 ασθενείς. Όπως μπορείτε να δείτε από την κατανομή, οι γονότυποι 1 και 3 είναι οι πιο σημαντικοί στην Ελλάδα.

Επίσης, η πλειοψηφία των φορέων στην Ελλάδα γεννήθηκαν μεταξύ του 1940 και του 1970, και αυτό είναι σημαντικό, επειδή έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια ώριμη επιδημία, η οποία μας αναγκάζει να αναλάβουμε δράση για τη θεραπεία του αντίστοιχου πληθυσμού.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που παρουσιάζει δεδομένα από 16 χώρες παγκοσμίως:

Η κορύφωση της σχετιζόμενης με τον HCV κίρρωσης, των ηπατοκυτταρικών καρκινωμάτων και του θανάτου που σχετίζονται με το ήπαρ θα επέλθει σε 10 ή και περισσότερα χρόνια από τώρα.
Η μείωση της θνησιμότητας που σχετίζεται με την HCV λοίμωξη είναι συνάρτηση της πρόσβασης στη θεραπεία. Ο μόνος τρόπος να επέμβουμε στο φορτίο νοσηρότητας του HCV είναι να αναβαθμίσουμε την θεραπευτική κάλυψη για όλους. Επίσης, θα πρέπει να υλοποιήσουμε στρατηγικές επενδύσεις και να σχεδιάσουμε μια συνετή πολιτική η οποία θα εστιάζει στην προτεραιοποίηση των ασθενών με πιο προχωρημένη ηπατική νόσο.

Έχουμε, επίσης, στοιχεία σχετικά με την θεραπευτική κάλυψη, το οποία είναι απογοητευτικά. Όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, η πλειοψηφία των ασθενών δεν είναι υπό θεραπεία και οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις δείχνουν ότι μόνο 1 στα 10 άτομα που ζουν με χρόνια ηπατίτιδα C έχουν λάβει θεραπεία.

Πολλές ερευνητικές ομάδες έχουν εξετάσει την επίδραση της οικονομικής κρίσης στην υγεία στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των κ. Martin McKee από το London School of Hygiene and Tropical Medicine, καθώς επίσης και των καθηγητών κ.κ. Χατζάκη και Παρασκευή από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω την απίστευτα απότομη αύξηση των νέων κρουσμάτων του ιού HIV σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών για τα έτη 2010 και 2011, στη συνέχεια τον διπλασιασμό των κρουσμάτων για το έτος 2012.

Υπό το φως της επιδημίας του HIV στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, κάποια βασικά ενδιαφερόμενα μέρη στην Ελλάδα κινητοποιήθηκαν γρήγορα, και σε στενή συνεργασία με το ECDC υλοποιήθηκε μια παρέμβαση με το όνομα ARISTOTLE.Το προαναφερθέν πρόγραμμα συγκέντρωνε κάποια βασικά στοιχεία, από την ταχεία ταυτοποίηση εκείνων που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV, έως την παροχή φροντίδας υγείας. Το πρόγραμμα αυτό προώθησε την ανταλλαγή χρησιμοποιημένων συριγγών και έκανε προσπάθειες για την προώθηση ασφαλέστερων πρακτικών σχετικά με τις ενέσεις. Είδαμε μια σημαντική μείωση στην επίπτωση του ιού HIV μετά το 2012 σε αυτόν τον πληθυσμό. Για εμάς, αυτό είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα πως σε μια έξαρση μολυσματικών ασθενειών διαφορετικοί τομείς μπορούν να συνεργαστούν ώστε να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Και, παρόλο που θα πρέπει να διασφαλίσουμε τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών σχετικά με τον έλεγχο και τη θεραπεία του HIV για την κυβέρνησή μας η εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας αποτελεί βασική προτεραιότητα.

Η ιδέα της ανάπτυξης ενός εθνικού σχεδίου για την ηπατίτιδα, που περιλαμβάνει μια συγκεκριμένη ατζέντα για τη θεραπεία όλων των ατόμων που ζουν με χρόνια ηπατίτιδα C με την τελευταία γενιά των φαρμάκων είναι κάτι που η κυβέρνησή μας, και ειδικότερα το Υπουργείο μας, αποφάσισε να επισημοποιήσει σε μια δημόσια δήλωση η οποία έλαβε χώρα στην προ ενός μηνός συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Η Ελλάδα έκανε μια δήλωση σχετικά με την παγκόσμια στρατηγική του ΠΟΥ για την ιογενή ηπατίτιδα, η οποία και υιοθετείται από την κυβέρνησή μας. Και η δήλωση αυτή, θεωρώ πως ήταν ένα κρίσιμο πρώτο βήμα προς την αναγνώριση ότι η πολιτεία, με τους ανάλογους φορείς και συνεργάτες, έχει καθήκον να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στην ιογενή ηπατίτιδα.

Η ανάπτυξη ενός εθνικού σχεδίου για την ηπατίτιδα από το Υπουργείο μας έχει στόχο την κάλυψη όλων των τύπων της ηπατίτιδας και βασικοί τομείς παρέμβασης θα είναι τα εμβόλια, η μείωση των επιβλαβών συνεπειών, καθώς και η θεραπεία.

Όπως σε όλους τους τομείς, παρουσιάζονται προκλήσεις, και εδώ θα ήθελα απλώς να υπογραμμίσω την ανάγκη χάραξης πολιτικής με βάση τα επιστημονικά δεδομένα . Επιπλέον, στοχεύουμε στη διασφάλιση καλύτερης παροχής υπηρεσιών σε εκείνους που πλήττονται περισσότερο από την ηπατίτιδα C όπως εξετάσεις και θεραπεία.

Το εθνικό μας σχέδιο στηρίζεται σε 4 βασικούς πυλώνες, στους οποίους πρέπει να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας ως κυβέρνηση, μαζί με τους εταίρους μας. Οι πυλώνες αυτοί περιλαμβάνουν την ύπαρξη ισχυρών συνεργασιών, εξασφαλίζοντας ότι καθοδηγούμαστε από τεκμηριωμένες πολιτικές, κατοχυρώνοντας τη δέσμευσή μας σχετικά με την ενδυνάμωση του ελέγχου, της παροχής φροντίδας και της θεραπείας, και διασφαλίζοντας την αποφυγή νέων μολύνσεων, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην πρόληψη.

Πιστεύουμε ότι ο ΠΟΥ παρέχει οδηγίες για την ανάπτυξη εθνικών σχεδίων και κατά τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, στοχεύουμε να απευθυνθούμε τόσο στους εκεί συναδέλφους μας για να μας βοηθήσουν να διαμορφώσουμε το σχέδιό μας όσο και σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. που έχουν ξεκινήσει μια παρόμοια διαδικασία.

Η ανάπτυξη ενός εθνικού σχεδίου για την ιογενή ηπατίτιδα στην Ελλάδα θα στερείται νοήματος αν δεν υλοποιηθεί με τη συνεργασία συγκεκριμένων ομάδων που μπορούν να παράσχουν συμβουλευτική, τόσο σε επίπεδο στρατηγικής, όσο και σε επίπεδο τεχνικής καθοδήγησης και εμπειρογνωμοσύνης στο Υπουργείο μας.

Η έρευνα στις τιμές των φαρμάκων από την MSF τονίζει τη μεγάλη ποικιλομορφία και τις αποκλίσεις των τιμών στις αγορές χωρών χαμηλού, μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Έχω την πεποίθηση ότι, από την άποψη του σχεδιασμού, η πρόσβαση σε ενημερωμένες και αξιόπιστες πληροφορίες για τις τιμές μπορούν να βοηθήσουν την κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση καλύτερων τιμών. Χώρες με υψηλή επιβάρυνση, όπως η Αίγυπτος, η Μογγολία, η Ινδία, το Πακιστάν και η Βραζιλία έθεσαν τις βάσεις για την αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών, περιλαμβάνοντας και την αγορά των γενοσήμων. Και αναρωτιέται κανείς, ποια είναι η θέση της Ελλάδας σε αυτό;Οι τρέχουσες φαρμακευτικές δαπάνες για τον HCV, είναι σημαντικές.

Σας περιέγραψα τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε στην Ελλάδα στο άμεσο μέλλον σχετικά με το εθνικό σχέδιο για την ηπατίτιδα. Ωστόσο, πιστεύω ότι ο καθένας από μας, στις χώρες μας, αγωνίζεται να αντιληφθεί τι είναι αναγκαίο να συμβεί στην κατεύθυνση της διασφάλισης ότι οι άνθρωποι που ζουν με χρόνια ηπατίτιδα C έχουν πρόσβαση σε αυτή τη γενιά των φαρμάκων που παρέχουν τη δυνατότητα πλήρους θεραπείας. Και, ως εκ τούτου, εφόσον μιλάμε για ζητήματα πρόσβασης, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το υπέρογκο κόστος των φαρμάκων αυτών. Σύμφωνα με το πνεύμα της συζήτησης, σας καλώ όλους να μοιραστείτε τις σκέψεις σας σχετικά με το τι μια χώρα, όπως η Ελλάδα, καθώς και κάθε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, πρέπει να κάνει για να διαπραγματευτεί μια χαμηλότερη τιμή για αυτά τα φάρμακα, και να εξασφαλίσει ότι η παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών γίνεται με τρόπο που έχει θετικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία.

Ευχαριστώ.

EU Hepatitis Summit

17.02.2016 Brussels

Secretary General of Public Health

Good afternoon. To the organizers, I want to thank you for the opportunity to be part of this important gathering, and to be part of this critical discussion on how WE, as a European community, can respond constructively to hepatitis C.

In setting the scene, I think it is important to illustrate what is the burden of disease in Greece. The HIV field has done a very good job in teaching us how policy should be driven by data, hence, the concept of knowing one’s epidemic as one sets out in developing policy. We have some recent national data from 2015 on prevalence of HCV, and that is 1.2%, and the actuall number of people living with chronic HCV ranges from 134,000 to 160,000. Just to note, Greece has a population of over 11 million people. So the burden of disease is significant.

I also wanted to highlight some older data from an ECDC technical report, on this map, and the Greek data from 2010 in that report are generally consistent with the most recent estimates from our country.

In terms of new hepC cases, it is important to recognize that in Greece our main mode of transmission is associated with inject drug use, and we have about 4000 cases/year. And as we think about a treatment agenda for all people living with hepatitis C, we have to recognize that prevention should also be at the centre of a national hepatitis plan, and we need to do a better job in preventing new cases, and that means harm reduction services have to be strengthened.

In Greece, we also have a picture of genotype distribution for HCV for the whole country.

From a study 2817 patients that were followed-up at 20 hepatology centres throughout Greece from 1997 to 2006, we have genotypes for 1865 of those patients. As you can see from the distribution, genotypes 1 and 3 are major drivers in Greece.

Also, to quickly highlight, the majority of people in Greece living with hepC were born between 1940 and 1970, and that is important, because we are dealing with in many ways a mature epidemic, which really forces us to take treatment action for this population.

Looking at data from 16 countries worlwide:

1st: The peak of HCV related cirrhosis, HCC, and liver related death is 10 years or more from now.

2nd: A reduction in HCV liver-related mortality is really a function of access to treatment. We can only have an impact on disease burden for HCV if we act to actually scale up treatment coverage for all. And we need to think about strategic investments and a sensible policy in prioritizing patients at more progressive liver disease.

We also have data on our treatment coverage, which is sobering. Like the rest of Europe, the majority of patients are not on treatment, and the most recent estimates indicate only 1 in 10 people living with chronic hepC have received treatment.

Many groups have looked into the impact of the economic crisis on health in Greece, including Martin McKee from the London School of Hygiene of Tropical Medicine, and also Professors Hatzakis and Dimitris Paraskevis from the U. of Athens. I will not go too much into this slide for the sake of time, but I just want to draw your attention to the chart, and you can see the incredibly sharp increase in new HIV cases in people who inject drugs from 2010 to 2011, then doubled into 2012.

In light of the outbreak of HIV in Athens during the economic crisis, we saw some key stakeholders in Greece mobilize quickly, and in close partnership with the ECDC, an internvention called the ARISTOTLE programme was implemented, that had some key elements, from rapidly identifying those infected with HIV, to linking them to care. This programme also made sure needle exchange was strengthened and it made efforts in promoting safer injecting practices.

What was the outcome? We saw a significant decrease in HIV incidence after 2012 in this population. For us, this is a very good model of how different actors can come together and partner up effectively respond to an infectious disease outbreak. And although we still need to ensure that we optimize our services on testing and treating HIV, our government also recognizes that viral hepatitis is a key priority area as well.

The idea of developing a national hepatitis plan that included a specific agenda to treat all persons living with chronic hepC with the latest generation of medicines is something that our government, and specifically our Ministry, decided to formalize in a public declaration at last month’s WHO Executive Board meeting. Greece made a statement on the WHO’s global health sector strategy on viral hepatitis, which our government endorses. And that statement, I think, was a critical first step in recognizing that the state and its partners has a duty to effectively respond to viral hepatitis.

When we think about developing a national hepatitis plan that covers all types of hepatitis, what are the key intervention areas? From vaccines, to harm reduction, and to treatment, our ministry is keen to make sure all areas are effectively covered.

As with anything, there are challenges ahead, and here I just wanted to underscore the need drive policy development and planning with strong data. Furthermore, we need to ensure that we do a better job of providing testing and treatment services to those most affected by hepatitis C.

Conceptually, we want to think of our national plan as resting on 4 key pillars, which are where we need to focus our energies as a government along with our partners.

As you can see here, they include having strong partnerships, ensuring we are guided by evidence-based policies, ensuring we are committed to strengthening screening, care and treatment, and last, but not least, closing the tap to new infections, which means we need to focus on prevention of transmission.

We think WHO has a good roadmap in national plan development, and in the coming weeks and months, we really look to our colleagues at WHO to help us shape our plan, and to really get input from other EU member states that have embarked on a similar process.

Development a national plan for viral hepatitis in Greece will mean nothing if it doesn’t get implemented, and in the course of that implementation, I think what will be critical will be specific groups that will provide strategic direction and technical expertise to our Ministry.

This drug pricing survey by MSF highlights the high diversity in market prices in low-income, middle-income, and high-income countries. I think from a planning perspective, having access to updated AND reliable price information can help us in government to negotiate better prices. High-burden countries such as Egypt, Mongolia, India, Pakistan, and Brazil set the scene for increased competition between pharmaceutical companies, including through generic competition. And so you ask where does Greece fit?These are the current HCV drug costs, are considerable.

I know I have been describing what we in Greece want to do in the near future as far as a national hepatitis plan. However, I think something that each of us in our countries is struggling with is on trying to figure out what we need to do to make sure people living with chronic hepC have access to this generation of drugs that can cure. And, therefore, WHEN we talk about access, we immediately have to address the cost of these drugs. And in the spirit of discussion, I challenge us all to share our thoughts on what a country, like Greece, and any other EU member state, needs to do to negotiate a lower price for these drugs, and to ensure that service delivery is in place to have that public health impact.

Thank you.